آموزش عمره و حج تمتع

 

بسم‌الله الرحمن الرحیم

این مطالب طبق فتوای مذهب حنفی تقریر شده است.

راهنمای عمره مفرده و عمره و حج تمتع به ترتیب عملی:

قبل از عزیمت به سفر حج مراتب زیر رعایت شود:

1- با نیت خالص برای خدا و ثواب آخرت و به عنوان انجام یک تکلیف دینی برای سفرعمره و حج اقدام گردد.

2- از اراده و نیت عزت دنیائی و کسب شهرت و لقب و فوائد تجارتی پرهیز نماید. 

3- از تمام گناهان کوچک و بزرگ توبه نموده و تصمیم بگیرد که بعد از این گرد گناه نگردد تا لیاقت حضور در اماکن مقدسه پیدا نماید.

اعمال عمره به ترتیب:

قبل از احرام بستن ناخنهای خود را کوتاه و موهای زاید بدن را اصلاح کنید و استحمام نمایید و اگر میسر نبود وضو سازید و سپس لباسهای بدن خود را بیرون آورده و لباسهای احرام که ازار و رداء است بپوشید، بعد دو رکعت نماز خالصاً لِلّه خوانده و پس از انجام نماز به این طریق برای عمل عمره نیّت نمایید.

(اَللّهُمَ اِنّی اُریدُ العُمرَةَ فَیَسِّرهالی وَ تَقَبَلها مِنّی) یعنی خدایا اراده دارم عمل عمره بجا آورم پس این عمل را برایم آسان گردانیده و قبول فرما، متصل نیت کلمات تلبیه را مردان بلند و زنان آهسته بخوانند، تلبیه این است:

(لَبَیکَ اَللّهُمَ لَبَیک. لَبَیکَ لا شَریکَ لَکَ لَبَیک. اِنَّ الحَمدَ وَالنِّعمَةَ لَکَ وَالمُلک. لا شَریکَ لَک)

با انجام نیت و خواندن کلمات لَبّیک شخص زائر مُحرِم می‌گردد، تکرار کلمات لَبّیک تا رسیدن به مسجدالحرام سنت و بهترین ذکر است.

زائر بعد از محرم شدن می‌بایست از ممنوعات احرام بشرح زیر پرهیز نماید.

1- همخوابی و بوسه زدن و معانقه با همسر

2- تراشیدن و یا کندن موی از هر جای بدن

3- کوتاه کردن ناخن‌های دست و پا

4- استعمال خوشبوئی چه در بدن و موی و لباس و چه در خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها و نیز بوئیدن آن

5- سرمه کشیدن اگر خوشبو باشد حرام است و اگر بدون بوی خوش برای زینت استعمال گردد مکروه است و خصوصاً برای زنان شدیداً مکروه است.

6- شکار کردن و همکاری با شکارچی

7- گرفتن و کشتن هر نوع حیوان و حشره غیرموذی

8- قطع و یا کندن گیاه حرم

9- مخاصمه و جنگ و برخورد نامناسب با رفقا و غیررفقا

10- ذکر جماع و زناشوئی در حضور زنان

11- پوشیدن صورت

v                تا اینجا ممنوعات یاد شده برای مردان و زنان مشترک می‌باشد.

12- پوشیدن لباس عادی و دوخته و نیز پوشیدن سر و برآمدگی روی پا برای مردان.

باید دانست که هر یک از ممنوعات را که زائر مرتکب شود جزائی دارد که در صورت ارتکاب می‌بایست بلافاصله از روحانی سؤال شود زائر باید خیلی مواظبت نماید که مرتکب خلافی نشود زیرا که با دادن فدیه، جبیرۀ نقصان می‌گردد لکن گناه را برطرف نمی‌نماید.

آنچه مختص به زنان است:

1- لباس عادی و دوخته در حالت احرام بپوشند.

2- تلبیه را آهسته بگویند.

3- در موقع طواف به مانند مردان پهلوانانه طواف نکنند.

4- در سعی میان صفا و مروه به مانند مردان در میان دو نوار سبز ندوند.

5- برای خروج از احرام از همه گیسوان خود به اندازه یک بند انگشت کوتاه نمایند.

6- در حالت عادت زنانه در مسجدالحرام و مساجد دیگر داخل نشوند لیکن در این حالت در منی و عرفات و مزدلفه حاضر گردند.

زائر وقتی که داخل مسجدالحرام گردید و بیت‌الله را مشاهده کرد سه مرتبه اَللهُ اَکبَر، لا الهَ الا اللهُ بگوید سپس دعا کند و برای طواف عمره در مقابل حجرالاسود بایستد و دست‌های خود را مایل به طرف حجرالاسود بلند نموده و بگوید:

بِسمِ اللهِ اَللهُ اکبَر البته قبل از شروع طواف و بلند کردن دست نیّت طواف عمره نماید باین طریق:

(اَللّهُمَ اِنّی اُریدُ طَوافَ العُمرَةَ فَیَسِّرهُ لی و تَقَبَلهُ مِنّی)

یعنی خدایا اراده دارم طواف عمره به جا آورم پس برمن آسان نموده وازمن قبول گردان ، بعد مردان و زنان هفت دور از جانب راست بر دور کعبه معظمه بچرخند با فرق اینکه مردان در این طواف شانۀ راست خود را برهنه نموده و سه چرخ اول را پهلوانانه طواف نمایند ولی زنان به حال عادی بچرخند، باید دانست که در حین چرخیدن زائرین از زبان خود نیز فایدۀ کامل بگیرند، ذکر کنند، درود شریف بخوانند و دعا نمایند، در رکن یمانی یعنی رکن قبل از حجرالاسود اگر میسر بود دست خود را گذاشته و دعا نماید در هر دور در مقابل حجرالاسود که رسید دست‌ها را مایل به حجرالاسود بلند نموده و تکبیر بگوید و دست خود را ببوسد و اگر میسر بود به طرف سنگ رفته با گفتن تکبیر استلام نموده و توی سنگ را ببوسد، بعد از ختم طواف در پشت مقام حضرت ابراهیم(ع) هر جا که خالی و میسر بود دو رکعت نماز واجب طواف را اداء نماید بعد از انجام نماز دعا نموده و آب زمزم نوشیده برای شروع عمل سعی به طرف صفا برود در سر کوه صفا با نیت سعی عمره رو به خانه با تکبیر دست‌های خود را بلند نموده دعا نماید و به طرف مروه برود در حالت سعی همانند طواف، با ذکر و درود و دعا از زبان خود هم استفاده نماید، مردان در میان دو نوار سبز تندتر راه بروند. در سرکوه مروه نیز رو به خانه با گفتن تکبیر و بلند کردن دستها دعا نماید، از صفا به مروه یک چرخ محسوب می‌شود و بعد از اتمام هفت چرخ سعی اعمال عمره درمروه تمام گردیده و برای حلال شدن از احرام به محل سکونت خود رفته بعد از توضیح دادن و کسب اجازه از روحانی سر خود را بتراشد و یا کوتاه نماید، حداقل یک چهارم سر حلق و یا تقصیر گردد.

تبصره 1 : محرم شدن  زائر عمره مفرده، درمسجد شجره و درمدینه منوره می باشد. و بعد از محرم شدن  مطالب فوق تا اینجا مورد عمل واستفاده وی خواهد بود.

تبصره 2 : اگر زائر حج واجب مدینه قبل باشد، همانند زائر عمره مفرده نیز درمسجد شجره ودر مدینه منوره برای عمره تمتع محرم خواهد شد واگر مدینه بعد باشد، محرم شدن او برای عمره تمتع از فرودگاه مبدأ صورت می گیرد، زیرا طبق مذهب حنفی گذر زائر از میقات بدون احرام جایز نیست، و در مسیر فرودگاه مبدأ تا فرودگاه جده هواپیما از میقات می گذرد.

اعمال حج تمتع به ترتیب زیر است:

1- احرام: احرام بستن برای حج و ممنوعات آن به مانند احرام عمره است با فرق اینکه احرام حج تمتع صبح هشتم ذی‌الحجه و از خانه مسکونی شهر مکه معظمه انجام می‌گیرد، و به نیت حج می باشد، نیت حج این است:

(اَللّهُمَ اِنّی اُریدُ الحَجَ فَیَسِّرهُ لی وَ تَقَبَلهُ مِنّی) یعنی خدایا اراده دارم اعمال حج را بجا آورم پس برمن آسان نموده وازمن قبول بفرما، و بلافاصله تلبیه را به این شرح بگوید:                                      

(لَبَیکَ اَللّهُمَ لَبَیک. لَبَیکَ لا شَریکَ لَکَ لَبَیک. اِنَّ الحَمدَ وَالنِّعمَةَ لَکَ وَالمُلک. لا شَریکَ لَک)

بعد از نیت و خواندن جملات تلبیه محرم می‌گردد. با خواندن مکرر تلبیه با هماهنگی مدیر کاروان به طرف منی می رویم.

2- منی: پس از احرام عازم منی گردیده و روز هشتم و شب نهم را با ذکر، درود، توبه و استغفار، نماز و دعا می‌گذرانیم.

3- عرفات: بعد از نماز صبح روز نهم لبیک‌گویان به سوی عرفات که رکن مهم حج است عزیمت نموده و آن روز را تا غروب با ذکر، درود، توبه و استغفار و گریه و وقوف به سر می‌بریم.

4- مزدلفه: پس از غروب لبیک‌گویان عازم مزدلفه که درمسیر عرفات به منی قرار دارد گردیده نماز مغرب و عشاء را در وقت عشاء، آنجا ادا نموده و آن شب را با ذکر، درود، توبه و استغفار، گریه و زاری، نماز و دعا گذرانیده و بعضی گفته‌اند که این شب از شب قدر هم افضل است. پس تا نماز صبح به عبادت می‌گذرانیم.

5- روز دهم ذی‌الحجه (روز عید اضحی): در این روز چهار عمل واجب و یک عمل فرض برای حج داریم، واجب اول وقوف در مزدلفه است که بعد از نماز صبح تا قبل از طلوع آفتاب انجام می‌یابد، بعد قُبَیل طلوع آفتاب لبیک‌گویان به سوی منی عزیمت نموده نزد جُمرۀ عَقَبَه که آخر جمرات سه‌گانه و به طرف مکه می‌باشد رفته و با هفت ریگ‌ که از مزدلفه جمع‌آوری نموده، جمرۀ عقبه را رَمی نماید. با شروع عمل رمی تلبیه را قطع و با زدن هرریگ  بِسمِ اللهِ اَللهُ اکبَر بگوید و این عمل رَمی جُمرۀ عَقَبه واجب دوم روز عید است بعد از انجام عمل ریگ‌زدن بر جُمرۀ عقبه برای انجام واجب سوم که دَمِ تَمَتُّع (ذبح گوسفند قربانی) است به طرف قربان‌گاه رفته و در آنجا یک گوسفند خوب و یا یک هفتم گاو و یا شتر به نیت دم تمتع در راه خدا قربانی نماید، در عمل قربانی یک نفر به نیابت و به نام چند نفر می‌تواند عمل ذبح را انجام دهد ولی مستحب آن است که خود شخص عمل ذبح را به دست خود انجام دهد، بعد از انجام ذبح دَمِ تمتع به خیمه محل سکونت در منی مراجعت و مردان سر خود را بتراشند و زنان به اندازه بند انگشت از تمام گیسوهای خود کوتاه نمایند و این عمل تراشیدن یا کوتاه کردن واجب چهارم روز عید است و با انجام دادن این واجب همۀ ممنوعات مباحۀ قبلی بر حاجی حلال می‌گردد به غیر از زن و شوهرکه آن هم بعد از انجام طواف زیارت که عمل پنجم روز عید و فرض است حلال می‌شود، طواف زیارت که فرض و رکن حج است عبارت است از هفت بار چرخیدن بر دور خانه خدا و دو رکعت نماز آن است که در پشت مقام ابراهیم (ع) انجام می‌یابد. بعد از نماز طواف ونوشیدن آب زمزم، عمل سعی بین صفا و مروه انجام می گیرد. چنانچه بعد از محرم شدن وقبل از منی زائر طواف قدوم و سعی بجا آورده باشد، سعی بعد از طواف زیارت لازم نیست، باید دانست که تأخیر طواف زیارت تا روز سوم عید جایز است، ترتیب اعمال یاد شده در روز عید واجب است و در صورت عدم رعایت ترتیب دَم لازم می‌گردد.

6- روز یازدهم ذی‌الحجه: حاجی می‌بایست شب یازدهم را در منی بگذراند و روز یازدهم بعدازظهر هر یک از جمرات سه‌گانه را با هفت ریگ رَمی کند به این ترتیب که اول جمرۀ اولی را رمی نماید و بعد از آن جمره وُسطی و پس از آن جمرۀ عقبه را رَمی کند.

7- روز دوازدهم ذی‌الحجه: شب دوازدهم را باید در منی گذرانیده و در بعدازظهر این روز به مانند روز قبل هر سه جمره را رمی نموده و با رَمی جمرات سه‌گانه در روز دوازدهم اعمال حج تمام گردیده و تا قبل از غروب این روز به مکه مراجعت نماید، و تا وقتی که در مکه سکونت دارد سعی کند که نمازهای پنجگانه را در مسجدالحرام ادا نماید زیرا که طبق روایت هر نماز در مسجدالحرام برابر صد هزار نماز ثواب دارد.

کاروان حج 19340 شهرستان خواف عبدالقدوس موحّدی